قنات مزدآباد
دشت جلگه ای ميمه دشتی وسيع و هموار ، با شيبی بسيار ملايم ( بطور متوسط 5 % ) است که ما بين ارتفاعات حاصل از جنشهای کوهزائی البرز مرکزی در شمال و شرق و ارتفاعات حاصل از جنشهای کوهزائی زاگرس در غرب قرار گرفته است .
اين دشت با 1965 تا 2003 متر ارتفاع از سطح دريا بلندترين دشت جلگه ای در استان اصفهان است که دارای بارندگی بسيار کم و ذخيره آبهای زير زمينی بسيار کم و فقير است . بطوريکه از 56 رشته قنات حفاری شده در اين دشت تنها در حال حاضر 23 رشته قنات آبدار است و مورد بهره برداری قرار می گيرد و مابقی تماماً براثر خشک شدن ، تخريب و نابود گرديده است .
معروفترين قنات در اين دشت قنات مزدآباد ميمه است که زمان حفاری آنرا به زمان حکومت بهمن ابن اسفنديار ( هخامنشی ) يا دوره حکومت انوشيروان ( ساسانی ) نسبت می دهند .
اين قنات از نظر ساختمانی و سبک حفاری به سبک قنوات دوره ساسانی حفاری گرديده است . ( چاههای مستطيل شکل ، تونلهای دو طبقه ، بند و سد ذخيره آب ) .براساس گزارش سازمان يونسکو در سطح جهان قنوات بسيار زيادی ( حدود چند صد هزار ) وجود دارد بطوری که طول قنوات حفاری شده در سطح جهان چهار برابر نصف النهار گرينويچ است . اخيراً از طرف سازمان جهانی يونسکو در نظر است قنوات نمونه و با ارزش شناسايی و بعنوان آثار ملی جهانی مورد توجه و حمايت قرار گيرد . آقای دکتر بهنيا استاد دانشگاه شهيد چمران اهواز در کتاب معرفی قنوات ايران که از طرف سازمان يونسکو چاپ و منتشر گرديده است قنات دو طبقه اردستان و قنات مزدآباد ميمه را در بين چند صد هزار قنات جهان بعنوان اعجاب انگيزترين قنوات در سطح جهان معرفی کرده است .
آقای دکتر بهمن بهنيا عقيده دارند ويژگيهای اين قنات ( دو طبقه بودن ، چاههای مستطيل شکل و سد و بند ذخيره آب زير زمينی آن ) باعث گرديده که اين قنات منحصر بفرد در سطح جهان مطرح کند . آقای بهنيا در کتاب خود بهترين راه و شيوه برای جلوگيری از به هدر رفتن آب قنات در فصل زمستان را ايجاد بند و سد در درون قنوات پيشنهاد می کند و نمونه بارز و مؤثر در اين شيوه را قنات مزدآباد و قنات وزوان معرفی می کند .
وی عقيده دارد بخاطر نقشی که قنوات در آبياری زمينهای مزروعی و تأمين آب آشاميدنی در گذشته و حال دارند . آنچنان دارای اهميت و ارزش بوده و هستند که فن قنات سازی از ايران به تقريباً کشورهای جهان گسترش پيدا کرده است .
محققين و نويسندگان وجود قنات را در بيش از 34 کشور جهان تأييد کرده اند . در ايران حدود 18400 قنات داير موجود است که از بين اين قنوات قنات دو طبقه « مزدآباد ميمه » و « مون اردستان » مشخصاتی استثنايی دارند . آقای دکتر بهنيا در کتاب خود آورده است :
تا آنجائيکه نگارنده ، قنوات معروف ايران و بعضی از کشورهای جهان را مشاهده و بررسی نموده است نظير قنوات دو طبقه « مزدآباد ميمه » و « مون اردستان » ، قنات بزرگ « ابوزيد آباد کاشان » و قنات بزرگ « وزوان » در هيچيک از کشورها يافت نمی شود و در متون تحقيقی نيز وجود قنواتی نظير اين قنوات گزارش نشده است .